Članom 5. st. 1-3. Zakona o platama u državnim organima i javnim službama (“Sl. glasnik RS”, br. 34/01, 62/06 – dr. zakon, 116/08 – dr. zakon, 116/08 – dr. zakon, 92/11, 99/11 – dr. zakon, 10/13, 55/13, 99/14, 21/16 – dr. zakon, 113/17 – dr. zakon, 113/17 – dr. zakon) propisano je da dodatak na platu pripada za:
- vreme provedeno u radnom odnosu (minuli rad) – u visini od 0,4% od osnovice, za svaku punu godinu rada ostvarenu u radnom odnosu kod poslodavca, u smislu člana 1. ovog zakona;
- dežurstvo i druge slučajeve rada dužeg od punog radnog vremena određene propisima (prekovremeni rad);
- rad na dan državnog i verskog praznika;
- dnevnu naknadu za povećane troškove rada i boravka na terenu (terenski dodatak);
- rad noću (između 22,00 i 6,00 časova narednog dana), ako takav rad nije vrednovan pri utvrđivanju koeficijenta.
Sve ustanove u istoj delatnosti obuhvaćene istim planom mreže, odnosno osnovane od istog nivoa vlasti smatraju se istim poslodavcem u smislu stava 1. ovog člana.
Dodatak na platu iz stava 1. tač. 2)-5) ovog člana obračunava se i isplaćuje u visini utvrđenoj propisima o radu.
Iz navedene odredbe proizlazi da je pravo na dodatak na platu za “minuli rad” utvrđen u tačno određenom procentu, dok se visina drugih dodataka plate obračunava i isplaćuje u skladu sa propisima o radu. Kako Zakon o radu (“Sl. glasnik RS”, br. 24/05, 61/05, 54/09, 32/13, 75/14, 13/17 – US, 113/17, 95/18 – dr. propis) propisuje da se visina određenih prava po osnovu rada utvrđuje zakonom, odnosno opštim aktom (kolektivnim ugovorom ili pravilnikom o radu) i ugovorom o radu, to znači da se kolektivnim ugovorom može utvrditi veća visina prava iz člana 5. stav 1. tač. 2) do 5) Zakona o platama u državnim organima i javnim službama, dok je visina dodatka na platu za minuli rad utvrđena u određenom fiksnom iznosu i ne bi mogla kolektivnim ugovorom da bude utvrđena u većem iznosu.
Takođe, osnov za dodatak na platu za minuli rad je definisan samim zakonom kao “vreme provedeno u radnom odnosu” koje se isplaćuje “za svaku punu godinu rada ostvarenu u radnom odnosu kod poslodavca”, te smo mišljenja da se kolektivnim ugovorom ne bi mogao menjati ovako formulisan zakonski osnov. Odnosno mišljenja smo da odredbe kolektivnog ugovora koje utvrđuju minuli rad kao rad za sve godine rada iz radnog odnosa zaposlenog, bez obzira kod kog poslodavca je radio, nisu u skladu sa zakonom. Ovo iz razloga što je članom 8. stav 2. Zakona o radu propisano da se opštim aktom i ugovorom o radu mogu utvrditi veća prava i povoljniji uslovi rada od prava i uslova utvrđenih zakonom, kao i druga prava koja nisu utvrđena zakonom, osim ako ZAKONOM NIJE DRUKČIJE ODREĐENO.
Kako je Zakonom o platama u državnim organima i javnim službama tačno određen dodatak na platu za vreme “minulog rada”, kao i definicija minulog rada, smatramo da odredbom kolektivnog ugovora ne može da se osnov za isplatu i procenat uvećanja minulog rada uredi na drukčiji način, odnosno u većem iznosu od zakonom utvrđenog.